خودروها از قطعات مکانیکی فراوانی تشکیل شده‌اند و هرجا که صحبت از قطعات مکانیکی و متحرک باشد نمی‌توان اصطکاک را نادیده گرفت. اصطکاک بین قطعات باعث گرم شدن آن‌ها و در طولانی‌مدت باعث پیری، فرسودگی و از بین رفتن قطعات خواهد شد. از همین‌رو کمپانی‌های سازنده به فکر افتادند تا به نحوی این اصطکاک را تا حد ممکن کاهش دهند و نتیجه آن چیزی نبود جز استفاده از روانکارها و پس از آن روغن به‌عنوان یکی از مهم‌ترین روانکارهای موجود، در موتور خودروها به‌کار گرفته شد.

یکی از مواردی که برای رانندگان و مالکان خودروها تا حدود زیادی نگران‌کننده است، کاهش روغن موتور است؛ چراکه از یک سو می‌تواند خرابی‌های بعدی را در پی داشته باشد و از سویی دیگر افزودن روغن جدید،مخصوصا در وضعیت کنونی اقتصادی، هزینه بالایی را می‌طلبد. در این مقاله پس از معرفی مختصری از روغن موتور، به دلایل اصلی کاهش روغن موتور می‌پردازیم.

وظیفه روغن موتور در خودرو

اصلی ترین و مهم‌ترین وظیفه روغن موتور در خودرو، روان کردن حرکت قطعات متحرک موتور است. روغن موتور همواره بر پایه نفت خام تشکیل می شود و پس از گذراندن فرایندهای پیچیده برای مصرف نهایی مورد استفاده قرار می گیرد. این روغن اغلب به همراه موادی چون ضد جوش، ضد زنگ، ضد کف و پایین آورنده نقطه ریزش عرضه می شود.

روغن موتور به بدنه و فضای داخل خودرو نفوذ کرده و از قطعات داخلی موتور مراقبت می کند. به طور کلی قطعات موتور در اثر احتراق با برخورد با یک دیگر و حتی گذشت زمان، ذرات معلق را جذب کرده و آلوده می شود که روغن موتور می تواند آن‌ها را به راحتی تمیز کند.

روغن موتور ها را می توانیم در سه دسته‌ی مینرال، سنتیک و نیمه سنتتیک دسته‌بندی کنیم. ساده ترین نوع روغن موتور مینرال نام دارد؛ در صورتی که روغن های سنتیک پیشرفته تر هستند. روغن موتور وظایف دیگری نیز دارد که چندان مطرح نیستند اما تاثیر زیادی در سلامت موتور ایفا می کنند. این وظایف را می‌توان موارد زیر عنوان کرد:

  • ضربه‌گیری:

یکی از ویژگی‌های اصلی قطعات متحرک آن است که در حین کار ضرباتی را به یکدیگر وارد می‌کنند، حال روغن در این زمان تا حدودی می تواند این ضربات را دفع کرده و از آسیب دیدن قطعات اصلی موتور جلوگیری به عمل آورد.

  • خنک‌کاری:

هرجا که قطعه‌ای متحرک باشد، دمای آنجا افزایش خواهد یافت. این دما در موتور و هنگام کار آن به شدت بیشتری افزایش می یابد که حتی به سایر بخش‌های خودرو نیز منتقل می گردد. با این حال روغن موتور در این زمان تا حدودی به خنک کنندگی موتور نیز کمک می کند به این صورت که گرمای داخلی موتور را جذب کرده و آن را به دیواره خارجی آن انتقال میدهد.

  • جلوگیری از زنگ‌زدگی:

یکی از اصلی ترین مواد به کار رفته در مورد روغن موتورها مواد ضد اکسید هستند که تا حدود زیادی از زنگ زدگی قطعات فلزی آن جلوگیری می کنند.

  • آب‌بندی:

گاهی اوقات در صورت نشت از رادیاتور و سیستم خنک کننده، ممکن است که آب یا مایع خنک کننده به بخش های نظیر موتور منتقل شود. با این تفاوت که روغن با ایجاد یک لایه نازک بین پیستون و سیلندر باعث می شود تا نفوذ آب کاهش یافته و آسیبی به موتور نرسد.

  • تمیزکاری:

از نظر بسیاری از کارشناسان، مهمترین نقش روغن موتور را می توان اثر تمیزکاری آن عنوان کرد. در اثر تماس و برخورد قطعات با یکدیگر و حتی احتراق در موتور، ذرات معلقی به وجود می آیند که در صورت نبود روغن رسوب می‌کنند و می‌توانند موجب کثیفی و درنتیجه خوردگی و زدگی قطعات شوند. این در حالی است که روغن این ذرات را جذب کرده و به فیلتر روغن تحویل می دهد.

چرا با کم شدن روغن موتور مواجه میشیم؟

کم شدن روغن موتور طبیعی است و در واقع نشان می دهد که روغن موتور مناسب بوده و عملکرد موثری داشته است. با این وجود این میزان کاهش متفاوت بوده و با توجه به نوع خودروها تغییر می کند. اما در حالت کلی در هر ۱۰۰۰ کیلومتر باید حدود ۲۰۰ تا ۲۵۰ سی سی کاهش روغن را ببینیم. در صورتی که این میزان بیشتر شود، به این معناست که مشکلی وجود دارد و باید سریعا رفع گردد؛ چرا که در صورت عدم کنترل صدمات جبران‌ناپذیری به موتور وارد می شود.

  • استفاده از روغن موتور بی‌کیفیت

اصلی ترین و مهم‌ترین مشکلاتی که برای موتور به وجود می آید، ناشی از استفاده از روغن موتور بی کیفیت یا کیفیت پایین است. با وجود این که صاحبان خودروها می توانند با استفاده از بهترین روغن موتور های ایرانی بازده خودرو خود را افزایش دهند، با این حال به دلیل هزینه بالای آن از روغن موتورهای بی کیفیت استفاده می کنند. همین عامل باعث می‌شود تا کارکرد موتور کاهش یافته و عملکرد قبل را نداشته باشد. همین عملکرد نامطلوب به کاهش بیش از حد روغن می‌انجامد.

در زمان انتخاب روغن موتور به ویژگی‌های آن توجه کرده و روغنی را انتخاب کنید که متناسب با خودروی شما باشد. یکی از این ویژگی های اساسی، گرانروی یا ویسکوزیته روغن است و باید متناسب با میزان توصیه شده توسط شرکت سازنده مورد استفاده قرار می گیرد. در صورتی که این میزان پایین تر از میزان حداقلی باشد، مشکلات بسیار زیادی را برای موتور به وجود خواهد آورد.

  • سوختن روغن موتور

یکی دیگر از دلایل کم شدن روغن موتور سوختن آن است. به طور معمول همواره مقداری از روغن از طریق جداره سیلندر به محفظه احتراق وارد شده و در زمان فرآیند احتراق از بین می رود. با این حال این مقدار نیز حدی طبیعی دارد و در صورتی که از آن حد بیشتر شود باید مقدارهچ کاهش یافته جبران شود. به طور کلی سوختن حدود ۱۵۰ سانتی متر مکعب روغن دارد هر ۱۰۰۰ کیلومتر طبیعی است و یکی از نشانه های اینکه خودرو دچار روغن سوزی شده خروج دودی غلیظ از اگزوز می‌باشد.

  • شرایط و عادات رانندگی

شاید بتوان گفت که یکی از اصلی ترین دلایل کم شدن روغن موتور، رانندگی غیر استاندارد به همراه عادات رانندگی غلط و غیر صحیح است. در صورتی که شما اکثر مواقع با دور موتور بالا راننده می‌کنید احتمالاً با این مشکل مواجه خواهید شد؛ چرا که این امر باعث می شود تا به بخش‌های مختلف موتور فشار زیادی وارد شود و در این بین روغن نیز افزایش یابد

  • تبخیر روغن

دمای بالای موتور و همچنین گرمای هوا می‌تواند منجر به تبخیر روغن موتور شود. این تبخیر عادی است و برای تمامی مایعات خودرو رخ می دهد. در صورتی که دمای خودرو یا موتور بیش از حد مجازات افزایش یابد میزان تبخیر نیز بیشتر خواهد شد و در نتیجه با کم شدن روغن موتور روبه‌رو خواهیم شد.

  • روغن سوزی خودرو

یکی از اصلی ترین مشکلاتی که می‌تواند برای خودرو و موتور رخ دهد، روغن سوزی است که مشکلات و هزینه های بسیاری را نیز به دنبال خواهد داشت. در زمانی که مشکل روغن سوزی در خودرو داشته باشیم، سرعت حرکت قطعات موتور کم کم کاهش یافته و همین امر باعث می‌شود تا بازده موتور کاهش یابد.

  • نشتی روغن موتور

یکی از رایج ترین مشکلاتی که بسیاری از صاحبان خودرو با آن دست و پنجه نرم می کنند، نشت روغن موتور از خودرو است. این دلیل یکی از اصلی ترین دلایل کم شدن روغن موتور به شمار می رود و برای شناسایی آن کافیست علائم نشتی را دنبال کنید. مکان هایی که مدت طولانی است خودرو را در آن پاک کرده‌اید، بررسی کنید و به دنبال اثری از ریزش روغن موتور باشید. این مشکل می تواند از بخش‌هایی چون کاسه نمد عقب میل‌لنگ، واشر فیلتر روغن، کاسه نمد گلویی دلکو و… رخ دهد که باید به دقت و توسط مکانیک باتجربه بررسی شود.

  • مشکلات آب‌بندی و سوپاپ‌ها

از دیگر دلایل کاهش روغن موتور می توان به مشکلات موجود در سیستم آب بندی و سوپاپ ها اشاره کرد. این عامل می‌تواند در زمانی کوتاه میزان روغن را کاهش دهد و باید به دقت و توسط یک کارشناس حرفه ای بررسی شود.

  • چسبندگی سوپاپ‌ها و گاید

یکی دیگر از دلایل کاهش بیش از حد روغن موتور چسبندگی سوپاپ ها و گاید است که تشخیص آن نیز چندان ساده نیست و به مهارت و تجربه بالایی نیاز دارد. در این زمان می‌توانید روی مهارت امدادگران آقای امداد حساب کنید ما به سرعت مشکلات فنی خودرو شما را تشخیص و آن را در محل رفع می کنیم.

  • فرسودگی و خرابی رینگ پیستون

یکی دیگر از دلایل کم شدن روغن موتور را می‌توان مستهلک شدن رینگ و پیستون عنوان کرد. این عامل باعث نفوذ بیش از حد به روغن به داخل سیلندر می شود که در نتیجه روغن نیز در زمان احتراق سوخته و از بین می‌رود. در صورتی که مشکل خرابی رینگ و پیستون بود، به سرعت و در سریعترین زمان ممکن آن را رفع کنید تا دیگر هیچگاه با مشکلات کاهش روغن موتور در خودرویتان مواجه نگردید.

عوارض و خطرات کم شدن روغن موتور

  • افزایش مصرف سوخت خودرو

  • به حداقل رسیدن راندمان خودرو

  • افزایش استهلاک خودرو

  • افزایش آلایندگی موتور خودرو